‘I didn’t want to be known as Dutch’

‘I didn’t want to be known as Dutch’

Anne Brehler

Vanaf het moment dat ik in 2015 stage liep bij het project van Marijke en Rik, raakte ik enorm gefascineerd door de persoonlijke verhalen van Nederlandse emigranten in Australië. Ik heb mij destijds bezig gehouden met Nederlandse clubs en verenigingen in Australië en heb ik menig registratiekaart bestudeerd. Deze kaarten vertelden het persoonlijke verhaal waar ik zo in geïnteresseerd was. Dit onderzoek is altijd in mijn achterhoofd gebleven en meerdere malen tijdens mijn studies van pas gekomen. Momenteel ben ik bezig met het afronden van mijn Masterscriptie. Het onderwerp? Nederlandse emigranten kinderen in Australië. 

Ontkenning

Zoals Nonja Peters in het laatste blog al beschreef, wordt er weinig aandacht gegeven aan de kinderen die in de jaren ’50 en ’60 met hun ouders mee moesten naar de andere kant van de wereld. Nonja beschreef de tegenstelling waarmee deze kinderen moesten omgaan: Australisch worden op school, en Nederlands blijven thuis. Deze tegenstelling heeft enorm veel invloed gehad op hun identiteit en op hun banden met Nederland. Dit laatste staat centraal in mijn scriptie; welke banden hadden deze kinderen met Nederland en welke factoren hadden daar invloed op?

De meeste kinderen kwamen uit gezinnen die financieel gesteund werden door de Nederlandse overheid om te emigreren. Eenmaal aangekomen in Australië, werden zij direct geconfronteerd met het Australische immigratiebeleid. Aanpassen was de norm, assimilation. Op school werd het de kinderen verboden om Nederlands te spreken en moesten zij zich zo snel mogelijk aanpassen aan hun Australische klasgenootjes. Dit resulteerde in sommige gevallen in het ontkennen van de Nederlandse achtergrond:

I think I’m an Ozzie, yeah, I’m also Dutch, but I’m an Ozzie. I’m both. For 50 years I didn’t speak a word of Dutch, 50 years I didn’t read Dutch, if anyone asked me if I was Dutch, I said ‘no’. I didn’t want to be known as Dutch.

Uit mijn scriptie blijkt dat de banden die de kinderen met Nederland hebben in de loop der jaren veranderd zijn. Tijdens de kindertijd was de assimilation zo sterk, dat de kinderen helemaal niet geïnteresseerd waren in hun thuisland. De kinderen schaamden zich soms zelfs voor hun afkomst en claimden Australisch te zijn tegenover de buitenwereld, zoals de quote hierboven laat zien. Door de Nederlandse thuissituatie, waar Nederlands gesproken werd, Nederlands eten gegeten werd en waar men Nederlandse boeken las, bleven de kinderen echter wel enigszins verbonden met Nederland. Deze verbintenis was voornamelijk symbolisch voor de kinderen en meer reëel voor hun ouders, die veelal wel echt contact onderhielden met de familie in Nederland en zich nog heel Nederlands voelden.

In between generation

Zodra de kinderen wat ouder werden, werden ze ook meer Australisch en verloren ze de Nederlandse taal en gewoontes, omdat ze niet meer in het Nederlandse huis bij hun ouders woonden. Opvallend is dat veel Nederlanders uit de in between generation (zoals ik ze noem in mijn scriptie) op latere leeftijd zich juist wel weer gaan identificeren met hun achtergrond. De mensen die ik heb geïnterviewd zijn tussen de 68 en 81, zij werden op latere leeftijd actief in Nederlandse clubs, zoeken nu hun stamboom uit en vinden het weer leuk om Nederlands te spreken en Nederlandse boeken te lezen. Vaak hebben ze ook Nederlandse spullen in huis die nog uit de huizen van hun ouders kwamen, de huizen die zo Nederlands waren terwijl de kinderen zich moesten aanpassen. Na een zogenaamde time gap in hun banden met Nederland zijn ze nu weer trots om Nederlands én Australisch te zijn. Verhalen over migratie en Nederland worden aan kleinkinderen verteld, die vaak geïnteresseerd zijn in de achtergrond van hun grootouders, doordat zij opgroeien in de huidige multiculturele samenleving. Na een hiaat in de connectie met Nederland, kan de in between generation het verloren deel van hun identiteit weer benoemen en er trots op zijn, ze hoeven zich er nu niet meer voor te schamen.

Mijn scriptie maakt de connectie met het heden en het verleden en laat zien hoe belangrijk het onderzoek naar Nederlandse migranten in Australië is voor de mensen daar, net zoals het onderzoek van Rik en Marijke. De behoefte om het persoonlijke verhaal te vertellen na jaren te hebben moeten zwijgen en soms zelfs liegen over de Nederlandse afkomst, is nu groter dan ooit.

***

Anne Brehler studeert geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Na haar stage bij het Huygens ING in 2015 studeerde ze een half jaar in Melbourne. In oktober 2018 studeert zij cum laude af op de scriptie Nederlandse emigranten kinderen in Australië.